1 Korintiërs 7: 21-22: “Wanneer u als slaaf geroepen bent, moet u zich daar niet druk over maken, al moet u de kans om vrij te worden zeker benutten.
Want een slaaf die door de Heer geroepen is, is een vrijgelatene van de Heer ….”

In 1596 meert het schip van koopman Pieter van der Hagen aan in Middelburg.
Aan boord zijn 130 slaafgemaakte Afrikanen. De Middelburgse burgemeester is van mening dat de gedoopte slaafgemaakten aan boord van het schip vrij horen te zijn.
In zijn pleidooi beroept hij zich expliciet op zijn christelijke geloofsovertuiging.

De Zeeuwse staten stellen voor om via afkondigingen in de kerken de Afrikaanse mensen te helpen aan adressen waar ze een ambacht kunnen uitoefenen en kunnen ‘opgroeien’ tot goede christenen.
De eigenaar van het schip maakt bezwaar bij de Staten-Generaal. Die verklaren uiteindelijk dat hij met de “Mooren” mag doen wat hij wil.

Dit is een goed voorbeeld van hoe christelijke weerstand tegen slavernij telkens weer stukliep op de Nederlandse handelsbelangen.
In het begin was het verzet van predikanten en theologen tegen slavernij vrij sterk, bijv. van Gijsbert Voetius en de preken van ds. Smytegelt.

Maar al gauw gaan de handelsmaatschappijen op zoek naar predikanten die bereid zijn om de slavernij te verdedigen en die vinden ze ook:
* Johan Picardt betoogt rond 1660 dat de “godloosen Cham” (zoon van Noach) de voorvader is van “alle Mooren in Africa”, zodat hun “welvaert bestaet in slavernije”.
* Ds. François Valentijn beschrijft in 1726 hoe hij voor elke kleine taak een speciale slaafgemaakte nodig heeft, van het omhooghouden van een zonnescherm tot het dragen van een tabaksdoos.

Dit zijn slechts 2 van de trieste voorbeelden van christelijke verdediging van de slavernij.
In het museum ‘het Catharijneconvent’ waren veel meer voorbeelden te zien.
Hoe zou het gegaan zijn als Nederlandse christenen zich consequent verzet zouden hebben tegen de onmenselijke behandeling van slaafgemaakten?

Wat mij ook raakte in de tentoonstelling, was dat veel slavenhouders een deel van hun winst aan de kerk(en) in Nederland schonken.
Hadden ze dan toch enig besef dat hun slavenhandel in Gods ogen verwerpelijk was?
Probeerden ze wellicht hun schuldbesef kwijt te raken door dan maar een deel van de opbrengst aan Gods kerk te schenken?

Paulus wil geen slavenopstand, zoveel is duidelijk.
In afwachting van de doorbraak van Gods koninkrijk moesten christenen hun maatschappelijke positie accepteren, hoe slecht die ook was.
Want later zou alles beter worden.
Tegelijk vindt hij dat ieder mens in Christus is vrijgemaakt en dat slaafgemaakten dus vrij behoren te zijn.
Daarom moet je elke kans om vrij te worden met beide handen aangrijpen!

De slavernij is afgeschaft (1863), maar nog steeds zijn er mensen die lijden onder slecht betaalde banen en sadistische werkgevers.
Het racisme en de onderdrukking uit het verleden werkt nog steeds door.
Het verleden moet verwerkt worden, om ruimte te maken voor een heilzame toekomst, bijv. door Keti Koti vieringen en herdenkingsdiensten.